Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
08 Mayıs 2023
Sirküler No: 796
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde 1 Nisan 1981 ayrıntısı özellikle EYT kapsamında emeklilik planı yapanlar için çok kritik bir durumu ifade etmektedir.
SSK/SGK uygulamalarında, 18 yaşından önce emeklilik (malullük, yaşlılık ve ölüm) sigortalarına tabi olanların sigortalılık süreleri 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamaktadır. 18 yaşından önceki süreler için ödenen emeklilik primleri, sadece ve sadece prim gün sayılarına dâhil edilmektedir.
Ancak, 4b (BAĞ-KUR) ve 4/c (Emekli Sandığı) kapsamındaki sigortalılardan, bir meslek veya sanat okulunu bitirerek, mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar için 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmamakta, bu kapsamda 18 yaşın altında kazai rüşt kararı tarihinden itibaren başlayan sigortalılık başlangıç tarihleri, aynı zamanda sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak esas alınmaktadır.
Yeri gelmişken şu hususu da vurgulamak gerekir. 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden (emeklilik açısından 01.05.2008) önce sigortalı olan 4/a ve 4/b sigortalıları için yalnızca emeklilik (yaşlılık) aylığı bağlanmasında geçerli olan 18 yaş uygulaması, malullük ve ölüm aylıklarında uygulanmamaktadır. Başka bir ifade ile malullük ve ölüm aylıklarında 18 yaşın doldurulduğu tarih öncesi ve sonrası hizmetler malullük ve ölüm sigortalarında sigortalılık süresi ve prim gün sayısı açısından geçerli olmaktadır.
4/a sigortalılarının, sigortalılık süresinin başlangıcı; 01.04.1981 tarihinden önce ise yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi; 01.04.1981 (dâhil) tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih olarak dikkate alınmaktadır. Ancak, 18 yaş öncesinde geçen çalışma süreleri prim gün sayısına ilave edilmektedir. Örneğin; 10.01.1969 doğum tarihli kadın sigortalı 17 yaşında iken 20.03.1986 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamıştır. Sigortalının aylığa hak kazanma koşulları 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın 20 yıl, 42 yaş, 5075 gün olarak tespit edilmiştir. Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu zaman bu şartlardan 20 yıllık sigortalılık süresi şartının yerine gelip gelmediğinin tespitinde sigortalının 18 yaşını doldurduğu 10.01.1987 tarihi sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınacak ve 20 yıllık sigortalılık süre şartı bu tarihe göre belirlenecektir. Dolayısıyla, sigortalılık süresi 10.01.2007 tarihinde dolacaktır.