Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
04 Aralık 2023
Sirküler No: 925
Bilindiği üzere işyeri dosyalarının 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılması ve iz işlemlerinin zamanında yapılmaması, SGK Müdürlüklerinde gerçekte ne kadar faal, ne kadar gayri faal işyeri dosyasının bulunduğunun bilinmesini engellendiği gibi borçlarının bulunmadığı hususunda talepte bulunan işverenlerle ilgili olarak yapılan sorgulamaların gecikmeli sonuçlandırılması, faal durumda bulunan ve ödeme yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlerin borçlarının zamanında takip edilememesi gibi olumsuzluklara yol açabilmektedir. Bu doğrultuda belirtilen bu olumsuz durumların ortaya çıkmasının önlenmesi için işyeri dosyalarının kanun kapsamından çıkarılması, ize ayrılması ve imha işlemlerinin zamanında yapılması önem arz etmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamalarına göre;
İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti hâlinde, ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüğü tarafından tescil işleminin iptali yapılır.
Aynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş olduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralar ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüğü tarafından re’sen iptal edilir.
İptal edilen numaralar başka işyerine verilmez. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer numaralar, işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilir.
Özel nitelikteki inşaat işyerleri ile ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az 2 yıl süre ile sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüğü tarafından tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibarıyla ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkez Müdürlüğü tarafından 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılır. En son aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar prim ve hizmet beyannamesinin verilmiş olduğu tarihten itibaren üzerinden 2 yıl geçmiş olan işyeri dosyaları sistem tarafından otomatik olarak en son bildirim yapılan ay sonu itibariyle 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmaktadır. Ancak gerek özel bina inşaatı ile ihale konusu işlerin bitirilmesi, gerekse devamlı nitelikteki işyerlerinin kapanma, terk veya tasfiye olduğunun bildirilmesi veya tespit edilmesi halinde, bu nitelikteki işyeri dosyaları 2 yıllık süre beklenilmeksizin bildirime veya tespite esas belgelerin işveren servisine intikal ettiği tarihten sonra sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarihten itibaren 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmaktadır. “Otomatik Kanun Kapsamından Çıkış” menüsü vasıtasıyla kapsamdan çıkış işleminin yapıldığı tarih itibariyle 2 yıllık süreden bu yana aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi girişi yapılmamış olan tüm işyerlerinin, 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkış işlemi otomatik olarak yapılmakta ve bu şekilde 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış işyeri dosyalarının listeleri alınmaktadır. Diğer yandan otomatik olarak kanun kapsamından çıkarılmış işyeri dosyaları veya gerek özel bina inşaatı ile ihale konusu işlerin bitirilmesi, gerekse devamlı nitelikteki işyerlerinin kapanma, terk veya tasfiye olduğunun bildirilmesi veya tespit edilmesi halinde 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkış işlemi yapılan işyeri dosyalarının SGK’ ya borcunun bulunmaması halinde iz işlemi de yapılmaktadır.
5510 sayılı Kanun kapsamından çıkış işlemlerinin hangi tarih itibariyle yapıldığı, kanun kapsamından çıkış tarihi, nedeni ve işlemi yapan personelin kullanıcı kodu sistemde Bu nedenle, işyerlerinin gerek otomatik gerekse de ayrı ayrı kanun kapsamından çıkartılması sırasında “işyeri teftişten sarfınazar tutanağı” ve “işyerinin kanun kapsamından çıkarılma fişi” düzenlenmemektedir.