Mahmut Akman
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
19 Temmuz 2022
Sirküler No: 609
6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 3’üncü maddesinde “harcırah”, bu Kanuna göre ödenmesi gereken yol masrafı, gündelik, aile masrafı ve yer değiştirme masrafından birini, birkaçını veya tamamını ifade eder. İşçilere harcırah ödenip ödenmeyeceği, ödenecekse ne kadar ödenecek olduğu işverenlerin takdirindedir. Ancak, işverenler 6245 sayılı Kanunda belirlenen tutarlar kadar ödeme yapmayı benimseyebilirler. Bunun nedeni, harcırahın işçi ücretine göre makul bir ölçüde olmasını sağlamaktır.
Harcırah adı altında yapılan ödemeler amacı dışında kullanılmamalıdır. Aksi takdirde prime tabi tutulması gündeme gelebilir.
Bu açıklamalardan sonra, harcırahın prime tabi olup olmayacağı hususunda 5510 sayılı Kanunun 80’inci maddesine müracaat edilmelidir. Bu maddeye göre, doğrudan “harcırah” kavramı yerine “görev yollukları” kavramı kullanılmış, bunun da prime esas kazanca tabi tutulmayan ödeme kalemleri arasında sayıldığı görülmektedir. Dolayısıyla, harcırah (görev yolluğu, yolluk, sefer parası vb.) prime esas kazanca dahil edilmeyen bir kazanç olduğundan
sigorta primi kesilmeyecektir.
Aynı yönde Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin kararında; işveren tarafından görevli bulunduğu yerden başka yerlere geçici görevle gönderilen işçiye görevi sırasında ihtiyacını karşılama amacıyla yapacağı ek masrafları karşılaması için ödenen harcırahlar (yolluk, sefer parası vs.), sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmayacağına hükmedilmiştir (Yrg. 21. HD., T.20.09.2016, E.2015/17741, K.2016/11222).