Mustafa Çelik
Vergi Danışmanı
30 Ekim 2023
Sirküler No: 822
21 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde ücret geliri ile serbest meslek kazancı ayrımının önemi ve vergilendirmesine ilişkin ayrıntılı açıklamalara yer verilmiş olup söz konusu Tebliğde, “… bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olup olmadığı, faaliyetin;
– sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanması,
– bir işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması,
– devamlı olması
unsurlarını taşıyıp taşımadığına bağlı bulunmaktadır.
Bu unsurlar, bir taraftan serbest meslek kazancı ile ticari kazanç, öte yandan serbest meslek kazancı ile ücret ilişkisinin sınırlarını belirlemektedir. Ayrıca, faaliyetin devamlı olması özelliği de serbest meslek faaliyetini, arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetinden ayırmaktadır.
Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere gerek ücret gerek serbest meslek kazancı emeğe dayanan gelir unsurlarıdır. Serbest meslek kazançlarında emek; bir işverene tabi olmaksızın, şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına değerlendirilmektedir. Bir işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışılması halinde ise elde edilen gelir ücrettir.
Uygulamada bazı durumlarda ücret ile serbest meslek kazancının ayırımında zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu durumda yukarıda da belirtildiği gibi esas alınacak en önemli ölçüt; iş yerine bağlılık ve işverene tabiliktir. İş yerine bağlılıktan maksat; kendisine ait olmayan bir organizasyonun işyerinde çalışılmasıdır. İşverene tabilikten maksat ise; işverenin hizmetli üzerinde hiyerarşik bir kontrol ve yaptırım uygulama hakkının bulunup bulunmamasıdır. Bu unsurların bulunmaması halinde, gelir vergisi açısından işverene tabi olarak işveren-hizmetli ilişkisinden bahsedilemez.
…” açıklamasına yer verilmiştir.
Buna göre, ücretli olarak çalıştığı Şirkete, işçi-işveren ilişkisine dayanmaksızın görev tanımı kapsamı dışında mesleki faaliyete ilişkin olarak verilen statik proje çizimi hizmeti dolayısıyla elde edilen gelirin, Gelir Vergisi Kanununun serbest meslek kazancının tespitine ilişkin hükümlere göre vergilendirilmesi gerekmektedir.
GİB 17.05.2023 tarih ve 94276 sayılı Özelgesi